Zarys historyczny Gimnazjum nr 2 w Chojnicach
Budynek mieszczący Gimnazjum nr 2 (tzw. "dwójkę") w Chojnicach wzniesiono przy ulicy Szpitalnej, w pobliżu czternastowiecznych murów obronnych. Budowę szkoły z czerwonej prasowanej cegły rozpoczęto w 1881 roku - oddano do użytku w 1889 roku. Szkołę początkowo nazywano "czerwoną szkołą dla dziewcząt". Powstała ona w czasie nasilenia przez kanclerza Rzeszy Niemieckiej, Ottona von Bismarcka, walki z polskością.
W latach 1906-1907 na terenie Pomorza Gdańskiego wybuchł strajk szkolny i swym zasięgiem objął wiele szkół w powiecie chojnickim. Strajk szkolny stał się przejawem walki rodziców i dzieci o nauczanie języka polskiego i religii w języku ojczystym. Ostatecznie kary cielesne, a także pieniężne, złamały opór dzieci.
Po kapitulacji Niemiec w 1918 roku nastąpiła repolonizacja szkolnictwa. W ciągu roku uruchomiono w Chojnicach wszystkie szkoły uprzednio działające w państwie pruskim, do których wprowadzono polskie programy nauczania.
Już w pierwszych latach niepodległości w budynku "czerwonej szkoły" utworzono "7-klasową Publiczną Szkołę Powszechną" dla dziewcząt, następnie Szkołę Wydziałową. W gmachu mieściło się także Miejskie Gimnazjum Żeńskie i Koedukacyjna Szkoła Handlowa. Jej dyrektorem został Henryk Kozubski.
Druga wojna światowa przerwała funkcjonowanie szkoły - w Chojnicach zamknięto na pięć i pół roku wszystkie polskie placówki oświatowe, a dzieci były zmuszone uczęszczać do szkół niemieckich, gdzie wydzielono dla nich specjalne klasy. Okupant przystąpił do niszczenia polskiej kultury i nauki. Zlikwidowano szkolne księgozbiory. Wielu polskich nauczycieli aresztowano, zamordowano lub zesłano do obozów koncentracyjnych. W odpowiedzi na wrogą politykę okupanta rozpoczęło się zorganizowane na szeroką skalę tajne nauczanie, którym kierowała w powiecie chojnickim Franciszka Szablewska.
W budynku "czerwonej szkoły" niemieckie władze okupacyjne umieściły szpital polowy.
Wznowienie normalnej nauki nastąpiło już 15 marca 1945 roku. Szkoła była zniszczona, bez okien. Nie było pomocy naukowych, a często brakowało tablic i ławek. Nie zrazili się tym jednak nauczyciele. Dzięki ich zaangażowaniu, pomocy społecznej i nowych władz miejskich w szkole przeprowadzono kapitalny remont, uzupełniono bibliotekę, zakupiono brakujący sprzęt. Na początku lat pięćdziesiątych poprawiła się baza lokalowa. Utworzono kilka gabinetów przedmiotowych. Dokonano radiofonizacji szkoły. Przeprowadzono również zmiany w metodach nauczania. Z biegiem czasu "dwójka" stała się jedną z najlepiej funkcjonujących szkół w mieście.
Wielkie zmiany w szkole przeprowadziła reforma oświaty z 1961 r. Wprowadziła ona 8-klasową szkołę podstawową. Równocześnie nastąpił wzrost liczby uczniów szkoły. W gmachu mieściły się jednocześnie: szkoła podstawowa, szkoła zawodowa stacjonarna i dla pracujących oraz Technikum Mechaniczne.
W połowie 1975 r. podjęto ambitny projekt rozbudowy szkoły. W ciągu kilku miesięcy szkołę przebudowano w nowoczesnym stylu architektonicznym. Usunięto spadzisty dach, dobudowano trzecie piętro. Wzrosła liczba sal lekcyjnych. Zainstalowano centralne ogrzewanie. Szkoła otrzymała nową elewację. Powiększono boisko szkolne.
W 1976 roku rozpoczęły się zajęcia w wyremontowanej szkole, która mieściła tylko Szkołę Podstawową nr 2. 7 października 1983 roku odbyła się w szkole wielka uroczystość. Nadano szkole imię płka Zbigniewa Załuskiego.
W latach dziewięćdziesiątych szkoła została wyposażona w nowoczesne środki dydaktyczne w postaci pracowni informatyki. Dla potrzeb fizycznego rozwoju młodzieży zbudowano salę gimnastyczną. Powstała siłownia, nowe sanitariaty, zmodernizowano centralne ogrzewanie. W maju 1999 roku szkoła uzyskała dostęp do internetu. Nauczyciele przyjęli do swoich programów nauczania i wychowania zagadnienia ochrony środowiska naturalnego. Zainteresowanie ekologią przybrało charakter czynny.
Od września 1999 roku rozpoczęto realizację reformy szkolnej w klasach I-III i IV szkoły podstawowej oraz w I klasie gimnazjum. W pierwszym roku istnienia Gimnazjum nr 2 powstało 12 oddziałów. W następnych latach szkolnych tworzono co roku 7-8 klas pierwszych. Najtrudniejszy etap funkcjonowania szkoły przypadł na istnienie w jednym budynku 6-letniej szkoły podstawowej, gimnazjum i klas VIII 8-letniej szkoły podstawowej. W roku szkolnym 2003/2004 Szkoła Podstawowa nr 2 wygasła. Obecnie w budynku mieści się Gimnazjum nr 2.
oprac.
mgr Wiesława Gołuńska